DE TRAININGSDOELEN VAN DE KLASSIEKE RIJKUNST

Wanneer we de trainingsdoelen bestuderen van de Klassieke Rijkunst, kunnen we een onderverdeling maken in de doelen van:

A. de ruiter

B. voor het paard

C. de dressuur

En daarnaast bekijken we het doel van de Klassieke Rijkunst nog in het bijzonder.

A. Doel van de ruiter

Het doel van alle paardenopleidingen is een bij het rijden gehoorzaam paard, dat soepel en wendbaar is en zich in alle gangen en tempi zonder weerstand laat regelen en de ruiter makkelijk laat zitten.

De ruiter, onafhankelijk van welke tak van de paardensport hij ook beoefent of wat voor paard hij ook berijdt, wil graag een paard ontwikkelen dat:

• sterk en gezond is

• gehoorzaam is; 

• de ruiter makkelijk laat zitten;

• licht aan de hulpen staat, zodat het geen krachtmeting wordt 

• dat ontspannen, soepel en wendbaar is, zodat hij hem makkelijk kan sturen

Zodat we een mooi en elegant paard krijgen dat goed beweegt en ons kan dragen.

Voor de mens betekent dat

• dat we de ledematen van het paard soepeler moeten maken;

• dat we de spieren sterker moeten maken;

• dat we de voorhand moeten ontlasten en de achterhand meer belasten;

• dat we het paard van een natuurlijk naar rijkunstig evenwicht brengen;

• de harmonie (her-)vinden;

• goed verzorgen en ruim belonen (snoepje, schouderklopje, “braaf” of stoppen met de training).

• eenwording bereiken (centaurgevoel)

Dit kan men bereiken door het paard te gymnastiseren d.m.v. buigingsoefeningen, waardoor hij zich laat verzamelen

B. Doel voor het paard

Het doel voor het paard vloeit voort uit onze menselijke doelstellingen. Uiteindelijk heeft het paard ons nooit gevraagd om op ze te gaan zitten. Daarom mogen we nooit vergeten, dat de oefeningen die wij met onze paarden willen rijden, het paard iets moeten brengen en niet mogen schaden. Het berijden van een paard brengt verantwoordelijkheid voor het paard met zich mee. Het is geen verkregen recht. 

Door middel van een groot scala aan gymnastische oefeningen kan het paard zich ontwikkelen waardoor hij:

• een juiste bespiering krijgt,

• lichamelijk en geestelijk gezond blijft, waardoor

• hij een hoge leeftijd kan behalen

• Zijn prestatievermogen (conditie, concentratie, souplesse etc.) wordt vergroot

• zijn gehoorzaamheid steeds groter wordt

Door de gedegen gymnastiserende oefeningen wordt het fysieke en psychische welzijn van het paard verbeterd, zodat

• zijn draagkracht zich ontwikkelt, door meer gewicht op de achterhand te brengen, zijn achterbenen zich meer gaan buigen en dus sterker worden en meer gewicht kunnen gaan dragen

• zijn balans verbetert, zowel met als zonder ruiter

• waardoor het paard van nature de hals zal ronden, meer schoudervrijheid zal krijgen en een mooie zelfhouding ontwikkelt.

Hélaas bestaan er veel misverstanden over hoe we bovengenoemde doelstellingen kunnen bereiken. Iedereen ziet de goed doorgetrainde paarden van “topruiters”. 

Paarden die goed in balans lopen met ontspannen ruggebruik en een dragende achterhand, waardoor de natuurlijke ronding in de hals ontstaat. Maar vaak wordt deze “krul” in de hals afgedwongen, waardoor de basisdoelstelling vergeten wordt en zich een paard ontwikkelt,

• dat niet in balans loopt

• met een vaak weggedrukte, gespannen rug

• en een weinig buigzaam, actief achterbeen, zodat we alleen stuwkracht hebben en geen draagkracht

Een paard dat zich zo voortbeweegt kan nooit de trotse, elegante verschijning worden, die wij voor ogen hebben. Daarmee doen we onszelf, maar bovenal ook het paard tekort. 

De ontwikkeling van het paard, die voortvloeit uit de doelstellingen van de ruiter, noemt men dressuur

C. Doel van de dressuur

De klassieke of academische rijkunst vormt een volledig bouwwerk.

De klassieke dressuur is de oudste methode van dressuur, die langs natuurlijke weg, rekening houdend met de psyche van het paard, en in volledige harmonie tussen paard en ruiter, als doel heeft het paard maximaal te ontwikkelen, binnen zijn mogelijkheden. Waarbij alle onnatuurlijkheid en gekunsteldheid, iedere gangsoort, die niet met de natuur strookt, op zijpaden voert.

Zodat de natuurlijke beweging van het paard ongedwongen, met plezier en vrijwillig, onder de ruiter, wordt ontwikkeld. Door middel van hulpen, die het paard kan begrijpen, kan de ruiter zijn wil aan het paard duidelijk maken. Alleen zo kan er een eenheid tussen paard en ruiter ontstaan.

De doelstelling van de klassieke dressuur bundelt dus beide doelstellingen, die van de ruiter en die voor het paard, waarin altijd het paard centraal moet staan.

We mogen nooit vergeten dat de dressuur er voor het paard is en niet het paard er voor de dressuur.

Door middel van de oefeningen van de dressuur kunnen we ons paard sterk, soepel en wendbaar maken, zodat hij ons met gemak kan dragen zonder daarvan schade te ondervinden.

Bij het beoefenen van de klassieke rijkunst staan bovendien de idealen van de klassieke dressuur centraal, t.w.:

• zachtheid

• vriendelijkheid

• lichtheid

• gratie

• souplesse

• respect en liefde voor het paard

DE ACADEMISCHE RIJKUNST

Vroeger was de inzet van het paard vooral praktisch gericht en een noodzaak. Hij was niet weg te denken uit de samenleving. Door de snelle technologische ontwikkelingen veranderde zijn doelgerichte functie naar een hoofdzakelijk recreatief doel. 

Zijn functie als:

• als strijdros (reeds vanaf Xenophon tot aan de WOII); 

• als vervoers-/transportmiddel (rijdier, koetspaard);

• als lastdier;

• als trekdier (boten, bomen); 

• als werkpaard etc. (landbouw

veranderde door de snelle technologische ontwikkelingen. De levende paardenkrachten vervangen werden door kunstmatige paardenkrachten. Het paard verloor zijn doelgerichte functie en werd een luxe object. Het bezitten en berijden van een paard werd een bewuste keuze. 

In de vorige eeuwen was het bezitten van een goed getraind paard van cruciaal belang om in leven te blijven.

Dit in tegenstelling tot onze moderne maatschappij, waarin wij niet meer afhankelijk zijn van het paard. 

Voor het welzijn van het paard blijft een goed uitgebalanceerde training echter wel noodzakelijk voor zijn gezondheid, zodat hij tot op hoge leeftijd gezond en fit kan blijven en aan onze wensen kan blijven voldoen.

De Academische of Klassieke Rijkunst stelt zich dan ook ten doel de natuurlijke aanleg van het paard, zijn fysieke en psychische kracht en zijn persoonlijke vaardigheden te ontwikkelen tot het hoogst mogelijke niveau, waarbij rekening gehouden wordt met zijn natuurlijke aanleg.

Dit kunnen we bereiken door:

• de gymnastische oefeningen in de juiste mate en dosering aan te bieden aan het paard;

• de dressuur te gebruiken voor het paard en niet het paard voor de dressuur

• de dressuur als kunst te beschouwen, welke mens en paard een doel geeft, welke tot op hoge leeftijd met waardigheid vervuld kan worden.

De academische rijkunst vergroot het prestatievermogen en het uiterlijk en verlengt de arbeidsgeschiktheid van het paard.

Door een paard correct te trainen kunnen we ons paard sterk en gezond houden en veel problemen voorkomen, verhelpen of verminderen.

Dat betekent niet dat een goede training een ziek paard gezond kan maken. Daarom moeten we altijd in samenwerking met een dierenarts, hoefsmid, paardentandarts, homeopaat, osteopaat, fysiotherapeut etc. zorgen dat ons paard in goede conditie verkeert. 

De snelheid van de training hangt in eerste instantie af van de lichamelijke en geestelijke 

ontwikkelingsmogelijkheden van het paard. Het paard bepaald in eerste instantie het tempo en het te behalen niveau. 

Voor de training van een paard hebben wij de beschikking over een groot aantal 

gymnastiserende oefeningen en diverse baanfiguren, o.a:

Gymnastische Oefeningen Baanfiguren  

Schouder voor Wendingen       

Schouder binnenwaarts Voltes

Travers (op drie of 4 sporen) Slangenvoltes  

Appuyementen Keertwendingen

Tempowisselingen/overgangen 8-tjes of S-jes rijden     

Arbeidspirouetten Vierkante volte

Etc etc

Door middel van deze gymnastiserende oefeningen en de diverse baanfiguren kunnen wij het paard trainen, volgens het opleidingsscala:

• Ontspanning

• Vorm

• Balans

• Tempo

• Takt

• Schwung

Op deze manier kunnen wij het paard trainen tot het gewenste niveau dat bij paard en ruiter past.

Uiteindelijk bepalen de fysieke en psychische mogelijkheden van het paard de snelheid van de training en het te behalen niveau.

• Het gaat er niet om hoe snel we een resultaat krijgen, zolang het resultaat dat we 

krijgen maar van goede kwaliteit is.

• Het doel is niet het rijden van die “moeilijke oefening” (b.v. de piaf, etc), maar welke meerwaarde het heeft voor het paard (het sterker, soepeler, buigzamer etc. maken).

De oefeningen grijpen net als de schakels van een ketting in elkaar. En net als bij een ketting, die zo sterk is als zijn zwakste schakel, geldt dat ook voor de prestatie van het paard. 

Maar door juist de sterke kanten van een paard te ontwikkelen, kunnen de iets zwakkere kanten gecompenseerd worden. 

Als oefening D niet of nog niet lukt, kan je niet aan oefening E beginnen. Doe je dit toch en negeer je het probleem bij oefening D, dan zal zich dit ergens verderop in de training weer manifesteren. 

Dat wil natuurlijk niet zeggen, dat je soms niet juist een andere, misschien moeilijkere oefening mag doen met als doel juist de moeilijkheid te vereenvoudigen of het probleem op te lossen. Doorgaans kan je stellen dat zodra een paard een oefening voor drie kwart beheerst, je de daaropvolgende oefening kan introduceren. Vaak blijkt dan dat de vorige oefening makkelijker lijkt voor het paard, waardoor hij die met meer gemak kan uitvoeren.

Wanneer je je bezighoudt met de training van paarden is het essentieel dat je je bewust bent 

van je doel. Je moet een plan hebben om dat doel te bereiken. Bij elke oefening moet duidelijk zijn:

• wat de oefening inhoudt

• wat het doel is van de oefening

• wanneer je de oefening gebruikt

• welke hulpen je hiervoor gebruikt

• hoe de oefening wordt opgebouwd en uitgevoerd

• wat de problemen evt. kunnen zijn

• hoe je die problemen op kan lossen.

Iedere oefening moet bijdragen aan de verwezenlijking van het gekozen doel. Iedere oefening is een stuk gereedschap in de ontwikkeling van je paard. Bij alle trainingssessies is het zinvol dat je duidelijk voor ogen hebt wat je het paard wilt leren. Het maakt niet uit op welk niveau je traint, zolang het maar past bij het psychische en mentale niveau van het paard en de ruiter op dat moment.